Syntetyczne dzieło pod redakcją krakowskich i lubelskich archeologów podsumowuje aktualny stan wiedzy i dostarcza wielu nowych danych do poznania kulturowych i ekologicznych aspektów życia ludzi schyłkowego neolitu, głównie kultury ceramiki sznurowej w Małopolsce. Układ tomu odzwierciedla sekwencję przeprowadzonych przez specjalistów z danych dziedzin, studiów archeologiczno-antropologicznych i bioarcheologicznych.                                                                       Tom rozpoczyna chronometria analizowanych zespołów grobowych na tle zmian w obrządku pogrzebowym ludności kultury ceramiki sznurowej. Następnie szczegółowej analizie został poddany zachowany inwentarz narzędziowy, ponieważ rekonstrukcja strategii bytowania ludności schyłkowego eneolitu w znacznym stopniu opiera się na obecnych w grobach zabytkach kamiennych. Na tę część składa się charakterystyka typologiczna i analizy traseologiczne wyrobów krzemiennych. Ich wyniki zostały w skonfrontowane z wnioskami płynącymi z analiz stabilnych izotopów węgla i azotu w kościach ludzkich. Oznaczenia tych izotopów pozwoliły na ustalenie diety pochowanych, a pośrednio sposobów wykorzystywania zasobów środowiska naturalnego. Ta część pracy podsumowuje zarazem informacje o podstawach gospodarki i strategiach życiowych opisywanej ludności. Zadaniem analizy izotopów strontu w szkliwie zębów ludzkich było uchwycenie procesów migracyjnych w badanej serii, a zarazem możliwości odtworzenia indywidualnych historii życia wybranych jednostek oraz obserwacja zjawiska inkorporacji „obcych” do lokalnej populacji poprzez akcentowanie pochodzenia elementami wyposażenia grobowego. Uwzględniono też badanie migracji, nawet tych czasowo odległych, poprzez odkodowywanie informacji zaszyfrowanych w zapisie genetycznym. DNA przechowuje, a zarazem demaskuje niejednokrotnie nieuchwytne w innych źródłach sieci powiązań międzyludzkich. Za pomocą metod paleogenetyki uzyskano nowe, ważne dane porównawcze dotyczące pochodzenia przedstawicieli kultury ceramiki sznurowej z Małopolski, na tle populacji tej kultury (oraz kultury amfor kulistych) z innych obszarów Polski. Zbadano też zróżnicowanie technologii wykonania naczyń w powiązaniu z pochodzeniem osób, dla których stanowiły dary grobowe. Podsumowanie tomu stanowią rozdziały charakteryzujące sytuację kulturową w schyłkowym eneolicie Małopolski na tle społeczności środkowo- i wschodnioeuropejskich. Zestawiono także dostępną bazę obiektów grobowych kultury ceramiki sznurowej wraz z krótką historią ich odkryć.

SPIS TREŚCI